Τοποθεσία
Βρισκόμαστε στη γωνία των οδών Σήφακα και Μελχισεδέκ (Μαχαιράδικα) στην Παλιά Πόλη των Χανίων.
Γειτονιά
Σήφης Κωνσταντουδάκης ή Σήφακας
Ο Σήφης Κωνσταντουδάκης ή Σήφακας, ο οποίος έδωσε το όνομά του στην οδό στα Μαχαιράδικα, ήταν μεγάλος αγωνιστής της Επανάστασης του 1821 στην Κρήτη και μέλος της “Φιλικής Εταιρείας” (της μυστικής οργάνωσης που ξεκίνησε την Επανάσταση). Το πραγματικό του όνομα ήταν Σήφης Κωνσταντουδάκης, αλλά έγινε γνωστός ως Σήφακας λόγω της σωματικής του διάπλασης, της βροντερής φωνής του, αλλά και των υπόλοιπων εξαιρετικών ικανοτήτων του. Ο Σήφακας είχε γεννηθεί το 1770 στο Μελιδόνι.
Μεγάλος μαχητής, πρώτα στις μάχες κατά των Τούρκων, μεταξύ των γενναίων οπλαρχηγών κατά την Επανάσταση του 1821, μαζί με τα αδέλφια του, ο Σήφακας υπήρξε πρωταγωνιστής και νικητής πολλών μαχών. Έγινε γνωστός για το θάρρος, τη γενναιότητα και τον πατριωτισμό του και τιμήθηκε με το βαθμό του πεντακοσίαρχου.
Στις αρχές του 1823, είχε σταλεί στην Κίσσαμο για να επιτηρεί και να αντιμετωπίζει τις εχθρικές κινήσεις των τούρκων. Νίκησε μάλιστα και κατεδίωξε τους εχθρούς που είχαν έρθει ξαφνικά από το Σέλινο και είχαν κατασφάξει τους χριστιανούς στο χωριό Περβολάκια.
Όμως αρρώστησε με πνευμονία στην Κίσσαμο όπου είχε παραμείνει, στις 23 Μαρτίου του 1823, μετά από 13 μέρες ασθενείας, πέθανε στα 52 του. Τάφηκε με μεγάλες τιμές σε πάνδημο πένθος στο Μοναστήρι της Κυρίας Γωνιάς στο Κολυμπάρι, ύστερα από απόφαση της Προσωρινής Διοικήσεως της Κρήτης.
Μελχισεδέκ Δεσποτάκης
Ο Μελχισεδέκ Δεσποτάκης ήταν επίσκοπος Κισάμου και μέλος της “Φιλικής Εταιρείας” .
Το 1821, με την έναρξη της ελληνικής επανάστασης εναντίον των Τούρκων, υπήρξαν διαμάχες μεταξύ των Χριστιανών και Μουσουλμάνων στα Χανιά, που οδήγησαν σε μεγάλες απώλειες και από τις δυο πλευρές.
Ο επίσκοπος Κισσάμου, Μελχισεδέκ Δεσποτάκης ήταν ο πρώτος που κρεμάστηκε από τους Τούρκους στις 19 Ιουνίου 1821, στον πλάτανο της πλατείας της Σπλάτζιας. Ένα μνημείο δίπλα στον κορμό του πλατάνου, ο οποίος υπάρχει έως σήμερα, είναι αφιερωμένο στην μνήμη του Επισκόπου.
Μαχαίρια, Μαχαιράδες και Μαχαιράδικα
Μαχαίρια, Μαχαιράδες και ΜαχαιράδικαΑναπόσπαστο κομμάτι της Κρητικής φορεσιάς, το μαχαίρι υπήρξε ένα αγαπημένο αντικείμενο, όχι μόνο σαν χρήσιμο εργαλείο, αλλά και ως τιμημένο όπλο στις δύσκολές ώρες της Κρήτης.
Από τη Μινωική εποχή το μαχαίρι ήταν σύμβολο ανδρείας και η χρήση του δεν διέφερε και πολύ από τη μεταγενέστερη και σύγχρονη. Αποδείξεις για αυτό, τα ευρήματα κατά τις ανασκαφές σε όλο το Νησί. Υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες για τη χρησιμοποίησή του μαχαιριού για πολεμικούς σκοπούς και στο Μεσαίωνα, ειδικά στην Επανάσταση των Ψαρομηλίγκων, το 14οαιώνα. Το μαχαίρι διατηρεί την αρχαία σημασία του στη σύγχρονη εποχή.
Από την εποχή της Τουρκοκρατίας, μετά το 1669 η τέχνη της κατασκευής των μαχαιριών ανθεί στα Χανιά. Οι πρώτοι τεχνίτες ήταν Tούρκοι, γρήγορα όμως εμφανίσθηκαν και Κρητικοί τεχνίτες που ειδικεύθηκαν και δημιούργησαν εξαιρετικά δείγματα της τέχνης τους.
Οι Χανιώτες μαχαιράδες εγκαταστάθηκαν ακριβώς δίπλα στο βυζαντινό τείχος, στη μικρή τάφρο που χώριζε παλαιότερα το Καστέλλι από την υπόλοιπη πόλη η οποία προφανώς είχε διατηρηθεί και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Τα δύο επίπεδα του δρόμου πριν τους Γερμανικούς βομβαρδισμούς έφθαναν μέχρι την οδό Δασκαλογιάννη.
Μεγάλος μαχητής, πρώτα στις μάχες κατά των Τούρκων, μεταξύ των γενναίων οπλαρχηγών κατά την Επανάσταση του 1821, μαζί με τα αδέλφια του, ο Σήφακας υπήρξε πρωταγωνιστής και νικητής πολλών μαχών. Έγινε γνωστός για το θάρρος, τη γενναιότητα και τον πατριωτισμό του και τιμήθηκε με το βαθμό του πεντακοσίαρχου.
Στις αρχές του 1823, είχε σταλεί στην Κίσσαμο για να επιτηρεί και να αντιμετωπίζει τις εχθρικές κινήσεις των τούρκων. Νίκησε μάλιστα και κατεδίωξε τους εχθρούς που είχαν έρθει ξαφνικά από το Σέλινο και είχαν κατασφάξει τους χριστιανούς στο χωριό Περβολάκια.
Όμως αρρώστησε με πνευμονία στην Κίσσαμο όπου είχε παραμείνει, στις 23 Μαρτίου του 1823, μετά από 13 μέρες ασθενείας, πέθανε στα 52 του. Τάφηκε με μεγάλες τιμές σε πάνδημο πένθος στο Μοναστήρι της Κυρίας Γωνιάς στο Κολυμπάρι, ύστερα από απόφαση της Προσωρινής Διοικήσεως της Κρήτης.
Η φήμη του Κρητικού μαχαιριού πέρασε τα σύνορα του Νησιού, έφτασε όχι μόνο στην υπόλοιπη Ελλάδα αλλά και σε πολύ μακρινές χώρες του εξωτερικού. Ευχής έργον είναι ότι υπάρχουν, έστω λίγοι, νεότεροι τεχνίτες που κράτησαν στην καρδιά τους την τέχνη και το μεράκι της κατασκευής του χειροποίητου και παραδοσιακού Κρητικού μαχαιριού και δουλεύουν με τις τεχνικές και τα μέσα που απαιτεί η παράδοση και η γνησιότητα ενός συμβόλου.
Η οδός Σήφακα ήταν και παραμένει ο διαχρονικός δρόμος των μαχαιράδων στην ιστορία της πόλης.
Σπλάντζια
Κοντά στο Καστέλι και στο Κούμ Καπί, βορειοανατολικά της παλιάς πόλης στα Χανιά βρίσκεται η συνοικία Σπλάντζια. Χαρακτηριστική είναι η πλατεία της όπου δεσπόζει η εκκλησία Άγιος Νικόλαος. Η εκκλησία αποτελούσε μέρος ενός παλιού μοναστηριού Δομινικανών, το οποίο μετατράπηκε κατά την οθωμανική περίοδο σε τζαμί του σουλτάνου Ιμπραήμ. Η εκκλησία χρησίμευε επίσης ως στρατώνας για τους Τούρκους γενίτσαρους εκείνης της εποχής, παρέχοντάς τους έναν χώρο για τις καθημερινές τους προσευχές.
Ο ναός μετονομάστηκε σε «Χιουγκάρ Τζαμισί» δηλαδή “Τζαμί του Ηγεμόνα”. Εδώ φυλασσόταν το ξίφος του τούρκου Δερβίση, που πρώτος μπήκε μέσα στην πόλη και οι Τούρκοι το θεωρούσαν ιερό και θαυματουργό. Ο μιναρές που προστέθηκε στο ναό ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους στα Χανιά γιατί έχει δύο κυκλικούς εξώστες στο πάνω μέρος του.
Σε μικρή απόσταση διακρίνουμε το ναό του Αγ. Ρόκκου, μία στρογγυλής κάτοψης ενετική εκκλησία που δεν λειτουργεί πλέον. Ο Αγιος Ρόκκος προστάτευε τους κατοίκους των Χανίων από τη χολέρα, σημάδι ότι η μάστιγα που είχε πλήξει ολόκληρη την Ευρώπη το Μεσαίωνα, δεν άφησε αλώβητα ούτε τα Χανιά.
Η Σπλάντζια επί τουρκοκρατίας αποτελούσε τον τουρκομαχαλά όπου σύχναζαν οι μουσουλμάνοι. Η πλατεία αυτή ήταν για τους Τούρκους κάτι αντίστοιχο της πλατείας Συντριβανίου (στο λιμάνι) για τους Χριστιανούς, το κέντρο αναφοράς και διεξαγωγής κάθε λογής κοινωνικής ή πολιτικής εκδήλωσης στα Χανιά.